Bản tin tháng 04/2016

Vỏ Hóa Thạch Chứa Tinh Đám – Tucson 2014

Tarun Adlakha (Indus Valley Commerce, New Delhi) trưng bày vỏ hóa thạch được thay thế bằng chalcedony và khảm thêm tinh đám thạch anh (hình 1). Các vỏ sò có nguồn gốc từ một loại chân bụng cuộn xoắn theo vòng tay trái quý hiếm, sống từ 50 đến 100 triệu năm trước, khi tiểu lục địa Ấn Độ chìm dưới mảng đại dương. Được khai thác từ một ngọn đồi ở vùng Dhar thuộc bang Madhya Pradesh ở miền Trung Ấn Độ (hình 2), chúng được đập, đục và cẩn thận lấy ra khỏi đá gốc.

Theo Adlakha, những vỏ sò hóa thạch này được gọi là Dakshinavarti theo tiếng Sanskrit (tiếng Phạn) cổ. Các nền văn hóa Ấn Độ giáo, Phật giáo và Tibetan (Tây Tạng) tôn kính những con chân bụng cuộn xoắn theo vòng tay trái vì sức mạnh siêu hình của chúng. Adlakha đã đăng ký thương hiệu vật liệu hóa thạch này là Spiralite Gemshells (Đá quý hình xoắn ốc) được sử dụng làm trang sức.

(Theo Robert Weldon, phần Gem News International quyển G&G Spring 2014)

 

Đá Tanzanite Và Sapphire Vàng Có Màu Tự Nhiên – Tucson 2014

Tại triển lãm GJX, Kobe Sevdermish (Advanced Quality, Ramat Gan, Israel) đã trưng bày lô hàng tanzanite chưa xử lý nung nhiệt (hình 3), sapphire màu vàng chưa được xử lý và zircon màu hồng xử lý nhiệt.

Mặc dù ngày nay việc mua đá tanzanite có màu sắc khác thường đã dễ dàng hơn, nhưng loại khoáng vật này vẫn chưa có nhiều. Sevdermish thông báo rằng những gì ông gọi là tanzanite “màu sắc lạ mắt” đến từ cùng một khu vực mỏ tanzanite màu xanh đến màu tím phớt xanh quen thuộc. Những mảnh đá thô mà ông trưng bày ở Tucson có màu lục nhạt, vàng, xanh phớt lục, hồng và hồng phớt tím. Hiếm nhất là màu lục, tiếp theo là màu vàng. Những viên đá này là sản phẩm bán chạy nhất cho công ty trong năm 2013.

Theo Sevdermish, thị trường ở Mỹ có rất nhiều tanzanite xử lý nhiệt được bày bán thường xuyên và người tiêu dùng đang tìm kiếm thứ gì đó độc đáo. Khách hàng bị thu hút đặc biệt với các bộ trang sức trong đó mỗi viên đá hiển thị một màu hơi khác nhau. Theo ý kiến của ông, ánh của những viên đá không xử lý nung nhiệt sẽ cao hơn nhiều so với đá nung nhiệt, nên chúng trông lấp lánh hơn. Sevdermish đảm bảo rằng không có xử lý nung nhiệt nào được thực hiện trên bất kỳ viên đá thô nào mà ông chọn. Tất cả các viên đá được đánh bóng tại nhà máy của công ty ở Bangkok.

Sau khi được giới thiệu một mảnh đá thô kích cỡ lớn có độ trong suốt cao và phải mất một tuần để mua, Sevdermish cho nhóm nghiên cứu thấy hai viên quan trọng được cắt ra từ nó: một viên hình oval màu lục–xanh nặng 50,61 ct và một viên hình trái tim màu xanh phớt lục nặng 19,80 ct với việc loại bỏ tính đa sắc màu lục và xanh–lục từ phần trên cùng của tinh thể.

Ông hướng sự chú ý của khách hàng đến các viên sapphire màu vàng không xử lý nung nhiệt được cắt kiểu giác cắt chuẩn xác (hình 4), sắp xếp thành các bộ hoặc được bố cục theo hình dạng nhất định từ các viên đá hình oval, giọt nước và giác cắt công chúa. Sevdermish đã giới thiệu các viên corundum này là “màu hoàng yến thật thụ”, là một thứ khác thường trong sapphire có màu tự nhiên. Ông cho biết hầu hết các sapphire màu vàng đậm trên thị trường đều được xử lý nung nhiệt hoặc xử lý beryllium.

Tất cả các viên đá thô được lựa chọn cẩn thận, chúng phải có sự đồng nhất về màu sắc để tránh nhiễm sắc phớt lục hoặc phớt xám. Sevdermish ước tính họ chỉ chọn được khoảng 5% sản lượng đá thô, phù hợp để cắt mài thành những viên đá có kích thước từ 2 – 5 mm, từ một mỏ nhỏ ở Châu Phi. Khoáng vật vùng này cho kích cỡ từ 0,5 hoặc 1 ct là rất hiếm. Sevdermish cho biết khách hàng của mình thích các viên đá này vì độ sạch, màu sắc và độ bóng của nó mang lại cho nó vẻ ngoài của kim cương màu.

Cuối cùng, Sevdermish giới thiệu các viên zircon màu hồng rực rỡ có nguồn gốc từ Tanzania (hình 5). Các viên zircon này đã được xử lý nhiệt, làm sáng hơn màu ban đầu của đá thô để có được màu hồng cùng với tông màu nâu vàng. Xử lý nung nhiệt làm sáng màu hơn một chút, tạo ra những viên đá rất sáng, rực rỡ. Nhược điểm duy nhất, Sevdermish nhận xét, là cái tên “zircon”. Khách hàng có xu hướng nhầm lẫn giữa tên gọi zircon này với loại đá giả “cubic zirconia”, điều này khiến họ không muốn mua cho đến khi họ hiểu rằng zircon là đá tự nhiên. (Theo Duncan Pay, phần Gem News International quyển G&G Spring 2014)

 

Opal Mexico – Tucson 2014

Jorge Tamayo Carrillo (Opalos & Artesanias Mexicanas, Magdalena, Mexico) đã giới thiệu khái quát việc khai thác opal lửa đã được tiến hành tại mỏ đá thuộc sở hữu của gia đình anh, nằm cách Magdalena 10 km về phía Nam ở Jalisco, Mexico.

Tamayo cho biết mỏ đã ngừng hoạt động nhiều năm trước. Gia đình anh đã mạo hiểm và mở lại nó và bây giờ chúng đã được khai thác hơn năm năm. Các mẫu đá họ trưng bày tại triển lãm GJX là những sản phẩm đại diện cho nhiều năm khai thác được.

Hoạt động khai khoáng sử dụng khoảng 20 người. Các thợ mỏ tìm kiếm các hốc chứa opal (hình 6) trong đá chủ rhyolite. Các mạch kéo dài vô định hướng nên việc khai thác có thể từ hai ngày nhưng cũng có khi đến một vài năm. Chất nổ được sử dụng để phá vỡ đá chủ và xe tải tự đổ di chuyển quặng lên bề mặt, nơi các công nhân đập vỡ nó bằng búa nhỏ để lấy ra những hốc opal.

Sản phẩm thu được sẽ để lưu trữ sang một bên trong sáu tháng đến một năm để giảm thiểu rủi ro cho khách hàng, vì đôi khi các opal có thể có những thay đổi rõ rệt do hiện tượng mất nước. Tại thời điểm 2014, Tamayo ước tính, chỉ có 5% nguyên liệu có thể bị biến đổi nặng sau khai thác. Opalos & Artesanias Mexicanas đã hoạt động được 27 năm và đến nay là thế hệ thứ hai của công ty, họ rất tự hào về việc luôn công bố đầy đủ thông tin đến người tiêu dùng. Khách hàng của họ đến từ các quốc gia như Mỹ, Nhật Bản, Trung Quốc và Đức. Tất cả việc cắt mài được thực hiện tại gia đình hoặc bởi các nghệ nhân địa phương, vì công ty muốn hỗ trợ công việc cho cộng đồng địa phương.

Các mẫu đá màu đỏ, hồng, cam, vàng và không màu (“trong suốt” hoặc “màu trắng”) mà không có màu sắc sặc sỡ được đánh bóng bằng tay với các hình dạng tự do hoặc được sử dụng để mài giác (hình 7). Loại đá đẹp với màu sắc sặc sỡ được mài dạng cabochon hoặc hình dạng tự do (hình 8). Loại chất liệu cấp thấp hơn – cơ bản là đá gốc rhyolite chứa các phần opal quý – được chế tác bằng tay tạo ra các viên dạng cabochon để gắn trên nhẫn, vòng đeo tay và dạng nút, khuy măng sét. (Theo Duncan Pay, phần Gem News International quyển G&G Spring 2014)

 

Beryl Màu Đỏ – Tucson 2014

Tại triển lãm AGTA, Ray Zajicek (Equatorian Imports Inc., Dallas) đã trưng bày những viên đá beryl màu đỏ – được khai thác từ dãy núi Wah Wah thuộc hệ thống núi Utah – chúng phù hợp cho cả việc sử dụng trên trang sức bộ và cả ở dạng đá rời. Theo Zajicek, những viên đá quý này thực ra là hàng tồn kho nhưng giờ mới được tung ra thị trường, chúng được cắt mài bởi những người thợ Colombia ở Gibraltar trong khoảng thời gian từ năm 1998 đến 2000. Mỗi bộ gồm 25 – 30 carat beryl màu đỏ cùng với một số viên emerald, hình hạt dưa hoặc hình oval (hình 9).

Zajicek, người đã bắt đầu đam mê loại beryl đỏ này từ những năm 1980, cho biết loại đá quý mài giác này thường có trọng lượng trung bình là khoảng 0,08 ct. Một viên nặng 0,5 ct sẽ được xem là lớn và bất cứ viên nào nặng trên một carat sẽ là cực kỳ hiếm. Điều này làm cho các bộ trang sức tại gian hàng của ông trở thành độc đáo và có thể xem như là độc nhất vô nhị. Giống như emerald, beryl đỏ có một loạt các màu sắc và tông màu khác nhau, cũng như sự phân bố màu sắc không đồng đều thường làm cho nó trở thành một thách thức khi muốn kết hợp chúng thành bộ.

Zajicek cho biết vẫn còn có nhiều beryl đỏ còn nằm trong lòng đất, nhưng khó khăn trong khai thác khiến chi phí sản xuất trong tương lai trở nên quá đắt đỏ, không khả thi. Các hoạt động khai thác trước đây đã phải bóc bỏ hơn một tấn đá cứng để thu hồi một carat đá thô beryl đỏ. Bên cạnh đó, đá thô có kích cỡ 1 carat không phổ biến là đá đạt chất lượng có thể cắt mài; năng suất thấp, trung bình từ 8% đến 15% trong số đó là đạt chuẩn cắt mài.

Zajicek giới thiệu beryl đỏ là một sản phẩm đẹp, độc đáo của Mỹ tuy nhiên chúng vẫn còn tương đối xa lạ với người tiêu dùng. Đây là những sản phẩm cho thấy sự kết hợp đẹp mắt, hấp dẫn bao gồm một mặt dây chuyền gắn beryl đỏ cùng với đá benitoite (hình 10, bên trái) và chuỗi cổ có gắn đá màu đỏ, trắng và xanh nhằm làm nổi bậc đá beryl đỏ, sapphire xanh Montana và kim cương không màu (hình 10, bên phải) đã được sử dụng trong món trang sức đó.

Nếu có nhiều địa điểm khai thác beryl đỏ khả thi hơn ở Utah thì việc sản xuất loại đá này mới tăng lên và sẽ thúc đẩy nhu cầu từ thị trường và cho phép các chương trình quảng bá lớn hơn. Vì thế, rất ít người chịu bỏ tiền ra để quảng bá một loại đá quý mà có lẽ chúng sẽ không thể có được số lượng đủ đáp ứng nhu cầu của thị trường. (Theo Duncan Pay, phần Gem News International quyển G&G Spring 2014)

 

Các Viên Thạch Anh Chứa Kim Rutile Độc Đáo – Tucson 2014

Thạch anh chứa kim rutile đã trở thành loại vật liệu đá quý được săn đón trong thời gian gần đây, một phần nhờ vào sự đa dạng dường như vô tận của nó và sự hấp dẫn có một không hai của các nhà thiết kế trang sức. Rutile đỏ nhạt, màu của nó là do có một lượng nhỏ sắt, đã được trưng bày tại triển lãm AGTA bởi công ty Rare Earth Mining Co. (Trumbull, Connecticut). Giám đốc điều hành (CEO) công ty Rare Earth, ông Bill Heher cho biết vật liệu này đã được khai thác từ Bahia ở miền Bắc Brazil vài thập kỷ trước khi mỏ đóng cửa. Nhưng do giá trị của thạch anh chứa kim rutile gia tăng, mỏ này đã được mở lại và hoạt động trong những năm gần đây. Sự khác biệt của vật liệu, trong trường hợp này là viên đá quý nặng 85 ct (hình 11), nằm ở độ trong suốt tương đối của nó và màu đỏ tươi sáng — có thể được kết hợp hoặc tương phản với màu của thiết kế trang sức.

Theo truyền thống, rutile vàng và màu đồng thường thấy trong thạch anh và những người sành chơi luôn tìm kiếm họa tiết hình ngôi sao sáu tia của rutile. Mặc dù những họa tiết hình ngôi sao như vậy xuất hiện thường xuyên trong tinh thể đá, nhưng chúng hiếm khi được định hướng theo cách dễ dàng để cắt mài thành đá quý mài giác hoặc dạng cobochon. Những họa tiết hình ngôi sao sắc nét, tách biệt từ rutile nằm trong đá thô phải được định hướng một cách tỉ mỉ để có thể nhìn thấy trực diện, như trong viên đá quý nặng 34,55 ct (hình 12) được cắt mài bởi Falk Burger (Hard Works, Tucson). Ở trung tâm của họa tiết hình ngôi sao, có thể nhìn thấy thêm khoáng vật hematite.

Burger nói rằng rutile cũng có thể có hình thức khác thường. Kim rutile nhỏ màu xám ở đỉnh thạch anh trong hình 13 được nhóm lại theo hình hoa hồng. Viên thạch anh này cũng chứa các lớp chlorite màu hồng và lục nhạt. Bản thân viên thạch anh nặng 209,06 ct và được Burger chế tác để phô bày một cách tốt nhất hình ảnh hoa hồng bằng kim rutile. (Theo Robert Weldon, phần Gem News International quyển G&G Spring 2014)