(Bài viết của Phòng thí nghiệm đá quý của Hiệp hội đá quý thương mại Hoa Kỳ – biên tập Đỗ Tường Huy)
Gần đây Phòng thí nghiệm đá quý của Hiệp hội đá quý thương mại Hoa Kỳ có nhận được vài mẫu dạng hạt màu đỏ, lục và xanh. Quan sát dưới độ phóng đại cho thấy vật liệu bị nứt nhiều với màu tẩm trong các khe nứt. Chiết suất không đo được do bề mặt không phẳng và tỷ trọng cũng không đo được do các hạt này quá nhỏ. Tuy nhiên, phổ EDXRF cho thấy thành phần hóa học phù hợp với corundum và phổ Raman cho thấy các đĩnh phổ đặc trưng của corundum cùng với các đỉnh do tẩm màu. Chúng tôi đã nghĩ rằng đây có lẽ là một loại vật liệu cũ do bề mặt thô nhám. Tuy nhiên, không lâu sau đó, chúng tôi nhận được một chiếc lắc tay với cùng loại vật liệu như trên (hình 1)
Hình 1: Mẫu Corundum tẩm màu gắn trên chiếc lắc với chấu bao kín. Hình của L Kiefert - Phòng thí nghiệm đá quý của Hiệp hội đá quý thương mại Hoa Kỳ.
Hình 2: Mẫu Corundum tẩm màu bên trên quan sát dưới kính hiển vi. Hình của L Kiefert - Phòng thí nghiệm đá quý của Hiệp hội đá quý thương mại Hoa Kỳ.
Chiếc lắc gắn các viên đá quý dạng giọt nước với 4 viên màu đỏ, 2 viên màu xanh, 2 viên màu lục, chiều dài khoảng 12mm gắn trong chấu bao kín. Khi xem dưới kính hiển vi, chúng tôi có thể thấy đây là loại vật liệu như của các hạt nhỏ đã đề cập trước đây, chúng có độ nứt cao với các nứt chủ yếu dọc theo mặt song tinh. Trong các nứt, sự tập trung màu có thể quan sát được (hình 2). Các bao thể vẫn còn nguyên vẹn và không bị biến đổi bởi nhiệt độ. Phân tích định tính với EDXRF cho thấy một vài thành phần được thêm vào như là silic (Si), cho thấy có thể là tẩm thủy tinh. Tuy nhiên, phân tích Raman trên các dải nứt với độ cứng và sự phản xạ thấp chỉ cho thấy sự tẩm màu mà không có bất kỳ đỉnh phổ phụ nào giống như mong đợi từ một loại vật liệu khác. Để chắc chắn hơn, chúng tôi tiến hành phân tích điểm bằng EDXRF trên một dải nứt. EDXRF chỉ thể hiện là corundum mà không có bất kỳ vật liệu nào khác. Kết quả này cho thấy vật liệu này thực sự chỉ là corundum tẩm màu không có thủy tinh thêm vào.