Topaz là một đá quý phổ biến nhưng hiếm khi biểu hiện hiệu ứng sao hay mắt mèo. Viên topaz mắt mèo lớn nhất cho tới giờ đã được mô tả chính thức là viên nặng 270 ct từ Ukraine (GemNews, 2004); còn topaz sao thì chưa thấy đề cập trước đây. Tuy nhiên, trong tháng 8-2005, người viết tin này đã có được một viên topaz sao từ Brazil, thậm chí nó còn lớn hơn cả viên mắt mèo 270 ct.
Viên đá cabochon giống quả trứng (hình 12) nặng 333,27 ct và đo được 38,2 x 33,5 x 28,0 mm. Nó được xác định là topaz bằng các phương pháp ngọc học cơ bản. Viên đá chứa các kênh rỗng, dẹt, gần song song, tương tự với viên topaz mắt mèo màu xanh nhạt 152,15 ct (hình 13) từ Brazil mà cộng tác viên cũng đã mô tả (Hyršl, 2001).
Hình 12: Viên topaz sao cực hiếm này (333,27 ct) ở Brazil. Hiệu ứng sao gồm 1 tia màu vàng thẳng đứng và tia màu trắng tạo góc 40o - đó là do các ống định hướng và các sọc nội bên trong ống . Hình của J. Hyršl.
Các kênh hiện diện nhiều hơn ở một nửa viên đá, ranh giới giữa hai nửa thì rõ ràng, chứng tỏ các kênh là do quá trình tăng trưởng, không phải do ăn mòn. Bề mặt viên đá hiện ra 2 tia khi chiếu sáng bằng đèn tia (hình 12). Một tia có màu vàng và thẳng góc với các kênh rỗng. Tia thứ hai màu trắng và hợp với tia kia một góc 40o, dưới phóng đại nó có màu tán sắc (hình 14). Dưới phóng đại thấy được nguyên nhân tạo màu ở tia thứ hai: Phía bên trong các kênh thì không láng, mà có các sọc mạnh xếp theo 40o so với chiều dài của chúng. Cách nay 20 năm (1987), J. I. Koivula đã đề cập các sọc như thế. Các sọc này đã đóng vai trò tạo hiệu ứng sao trong viên topaz 333 ct và tạo mắt mèo trong viên topaz 152 ct. Có thể cả hai viên này là cùng từ một địa phương, đó là tích tụ bồi tích cassiterite trong bang Rondônia, Brazil.
Hình 13: Viên topaz mắt mèo (125,15 ct) cũng từ Brazil, mắt mèo là do các đặc điểm bên trong giống với viên đá có sao ở hình 12. Hình của J. Hyršl.
Hình 14: Các sọc trên bề mặt phía trong của các kênh gần song song là nguyên nhân tạo tia màu trắng phản chiếu ở viên topaz sao. Hình của J. Hyršl. Thị trường 2 mm.
Thật thú vị khi biết là có thêm một viên topaz thứ ba có hiệu ứng mắt mèo, đã được W. Kumaratilake mô tả (Journal of Gemmology, 1997). Theo tường thuật này, hiệu ứng mắt mèo ở đá topaz màu trắng xuất xứ Sri Lanka là do các bao thể sillimanite dạng que dài tạo ra. So sánh với các đá ở Brazil, các topaz mắt mèo ở Sri Lanka thì trong hơn nhiều, hiệu ứng mắt mèo bên trong đá thì rất rõ và sắc nét. (Theo Jaroslav Hyršl, GemNews Hè 2008)