Spinel
Spinel có một lịch sử đá quý nhầm lẫn vĩ đại nhất: Nhiều viên ruby nổi tiếng trên các trang sức và vương miện trên thế giới xưa kia thực chất là spinel đỏ. Phần lớn spinel có màu đỏ và hồng, còn màu xanh, tím và các màu khác thì ít hơn. Vì spinel tổng hợp quá phổ biến trong các nữ trang tập thể, nên nhiều người không tin rằng spinel còn hiện diện trong tự nhiên nữa.
Lịch sử và truyền thuyết:
Viên đá tên là Black Prince’s Ruby gắn trong vương miện Hoàng gia Anh nặng 170 carat thực chất không phải là ruby mà là spinel đỏ. Viên Timur Ruby 352 ct cũng là viên spinel đỏ, hiện là tài sản của Nữ hoàng Anh, nó có một dấu vết lịch sử trên bề mặt: được khắc tên của một hoàng đế Mông Cổ là người từng là chủ viên đá.
Ở Myanmar, nơi đã khai thác được một số spinel màu đẹp nhất, vào đầu năm 1587 người ta đã công nhận spinel là một loại đá quý riêng biệt. Còn nhiều nơi khác việc nhầm lẫn spinel thành đá khác kéo dài hàng thế kỷ sau đó.
Chất lượng, Giá trị và Tính phổ biến:
Thực tế thì spinel hiếm hơn ruby và saphia, là những đá quý thường bị nhầm với spinel. Còn bây giờ ta nên trân trọng những giá trị riêng của spinel. Chúng được các nhà sưu tập và nhà buôn ưa thích vì vẻ rực sáng, độ cứng và nhiều màu đặc biệt. Chúng lại rẻ hơn đá ruby và saphia có màu tương đương.
Màu spinel đẹp nhất là đỏ tươi ngang ngửa với ruby. Spinel phổ biến hơn ở tông màu nhạt và đẹp như hồng và tím. Đặc biệt đá màu hồng tươi có chút sắc cam được khai thác ở Myanmar, người ta gọi chúng là spinel lửa.
Spinel cũng có màu xanh đẹp do coban, tuy nhiên màu này rất hiếm. Spinel đỏ và xanh là giá trị hơn cả, còn đá màu nhạt hơn sẽ rẻ hơn.
Spinel thường được mài giác theo hình ovan, tròn hay nệm.
Nguồn gốc:
Nguồn nổi tiếng nhất là ở Myanmar nhờ khai thác được spinel màu đỏ, hồng và hồng phớt cam tươi. Sri Lanka có spinel chủ yếu màu hồng và tím nhạt.
Mỏ ở núi Pamir thuộc Tadjikstan sản xuất nhiều spinel đặc biệt vì lớn và có màu hồng đẹp. Spinel cũng có ở Tanzania, Campuchia, Việt Nam, Madagasca và Thái Lan.
Xử lý tăng vẻ đẹp thường gặp:
Chưa thấy xử lý nào ở spinel.
Bảo quản và làm sạch:
Spinel có độ cứng 8 trên thang Mohs, là đá quý vững bền, thích hợp hoàn toàn với mọi loại trang sức.
Rửa spinel với xà phòng: dùng bàn chải chà phía sau viên đá là nơi có thể dính nhiều chất dơ.