Không giống như xử lý phóng xạ, loại xử lý thường làm tăng màu cho đá, nung luyện kim cương thiên nhiên dưới điều kiện nhiệt cao – áp cao – HPHT có thể loại bỏ màu trước đó cũng như tạo nên màu mới cho kim cương. Khi kim cương kiểu IIa màu nâu phù hợp để nung luyện HPHT tại nhiệt độ thích hợp có thể loại bỏ sắc nâu nhưng tông màu hồng thì không ảnh hưởng, sau đó màu hồng tồn tại từ trước trong đá có thể được cải thiện thêm. Thật sự thì kim cương màu hồng kiểu IIa được xử lý HPHT đã hiện diện cách đây hơn 10 năm (quyển G&G Fall 2000, phần Lab Notes, trang 254 – 255).
Mới đây phòng giám định New York có nhận một viên kim cương màu hồng kích cỡ lớn (hình 3) để giám định. Viên kim cương hình hạt dưa, giác cúc (28,15 x 15,41 x 7,71 mm), trọng lượng 21,73 ct và được phân cấp màu hồng nhạt. Màu phân bố đều khắp viên đá, không phát hiện thấy đốm màu hồng và nó có phát quang màu xanh khi kiểm tra trong thiết bị DiamondView. Phổ giữa hồng ngoại cho thấy các đặc điểm của kim cương kiểu IIa, không phát hiện thấy vạch hấp thu liên quan đến hydrogen tại 3107 cm-1. Một dãy yếu ở khoảng giữa 550 nm được nhìn thấy dưới phổ hấp thu cực tím – trong vùng nhìn thấy (UV-Vis) tại nhiệt độ nitrogen hóa lỏng. Dãy hấp thu này rất phổ biến trong kim cương thiên nhiên màu hồng đến đỏ và có thể được hình thành một cách rõ nét bằng cách loại bỏ những màu không mong muốn khác. Phổ phát quang bức xạ ghi nhận ở nhiệt độ nitrogen hóa lỏng với sự kích hoạt của nhiều loại tia laser khác nhau cũng khẳng định viên kim cương này đã được nung luyện HPHT.
Hình 3: Viên kim cương màu hồng sáng, nặng 21,73 ct này được chứng minh là do xử lý nung luyện HPHT. Ảnh chụp bởi Jian Xin (Jae) Liao.
Nung luyện HPHT đã trở nên rất phổ biến trong việc xử lý màu trên kim cương. Ngày nay với những bước tiến trong phương pháp kỹ thuật, một lượng đáng kể kim cương kích cỡ lớn đã có thể được xử lý thành công, tuy nhiên có thể vẫn còn một lượng lớn chưa được đưa đến các phòng giám định để yêu cầu chứng nhận. Viên kim cương màu hồng nặng 21,73 ct này là một trong những viên kim cương lớn nhất có màu hồng do xử lý HPHT được đưa đến phòng giám định GIA để giám định. (Công Ty TNHH Giám Định Rồng Vàng – SJC lược dịch theo Wuyi Wang trong Lab Notes, quyển G&G Fall 2011)